Czy powinniśmy się martwić, jeśli nasze dziecko jest za spokojne?

Chyba każdy z nas zna, przynajmniej z opowieści, sytuację kiedy dziecko w domu jest aktywne i żywe, wszędzie go pełno, podczas gdy w przedszkolu sprawia wrażenie wycofanego, nadmiernie zlęknionego i nieśmiałego. Czasem rodzice wręcz nie mogą uwierzyć w opowieści nauczyciela, twierdząc, że w domu dziecko jest zupełnie inne. Przyczyn tego, że dziecko jest bardzo spokojne w przedszkolu, może być wiele i nie zawsze da się wskazać jedną konkretną. Nie zawsze też jest to powodem do zmartwień, chociaż dobrze przyjrzeć się bliżej zachowaniu dziecka po to, żeby skutecznie pomóc mu w rozwoju.

Moje dziecko jest spokojne w przedszkolu – co robić?

Często zdarza się tak, że dziecko jest bardzo spokojne, małomówne, wręcz wycofane w przedszkolu, zaś w domu zachowuje się zupełnie inaczej – jest żywiołowe, lubi się bawić z innymi, nie zamyka mu się buzia. Wielu rodziców zastanawia się, gdzie tkwi przyczyna takiego zachowania. O zbyt spokojnych dzieciach trzymających się zwykle na uboczu, mówi się, że są to dzieci wycofane lub bierne społecznie.

Takie dziecko może nie chcieć nawiązywać kontaktów z innymi dziećmi, trzyma się zawsze z boku, poza grupą rówieśniczą, odrzuca wspólne aktywności proponowane przez nauczyciela (takie jak śpiewanie piosenek, recytowanie wierszyków, taniec) i sprawia wrażenie, że jest szczęśliwe we własnym towarzystwie. Zapytane o coś może w ogóle nie odpowiadać, udawać, że nie słyszy albo ignorować otoczenie. Jeżeli dzieje się tak tylko w przedszkolu, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dziecko może być bierne społecznie.

Przyczyną owej bierności jest najczęściej lęk przed nowym otoczeniem, przed odrzuceniem przez grupę społeczną czy niechęć do odnalezienia się w nowym miejscu. W przedszkolu wszystko jest dla dziecka nowe i nieznane, pojawiają się nowe zasady czy reguły, nowe twarze, obce osoby – być może dlatego dziecko chętniej wybiera pobyt w domu, bo tutaj wszystko jest dla niego już znane – rytm dnia jest ustalony, zatem dziecko może pozwolić sobie na więcej luzu i być bardziej żywe, spontaniczne.

Dlaczego dziecko jest spokojne, wyciszone?

Dziecko bierne społecznie zwykle nie lubi prac zespołowych, aktywności w grupie, nie lubi również mówić, może być płaczliwe, skupione tylko na swoim życiu wewnętrznym. Dzieci takie zwykle są posłuszne dorosłym, wykonują polecenia, chociaż nie poproszą o pomoc czy powtórzenie, gdy czegoś nie zrozumiały. Bardzo spokojne dziecko może czasem sprawiać wrażenie osoby o obniżonym potencjale intelektualnym, co nie jest prawdą – po prostu nie umie nawiązywać relacji, a poprzez swą bierność oraz lęk nie wykorzystuje swych predyspozycji i często popełnia błędy, nie umiejąc się w pełni skoncentrować na zadaniu.

Przyczyną wyciszenia czy nadmiernego uspokojenia dziecka mogą być też stany lękowe. Wówczas dziecko za mało śpi, jest przemęczone oraz miewa regularne trudności z zachowaniem koncentracji.

Spokojne dziecko a autyzm

Wielu rodziców zastanawia się, czy spokojne dziecko może mieć autyzm. Diagnoza autyzmu pojawia się w ostatnich latach coraz częściej – jest to związane ze zwiększoną świadomością rodziców i opiekunów oraz coraz lepszym dostępem do pomocy psychologicznej. Autyzm jest jednak zjawiskiem dużo bardziej złożonym i samo zauważenie, że dziecko jest wyciszone i wycofane, nie musi oznaczać, że u dziecka zostanie on rozpoznany. Warto również pamiętać, że jedna wizyta u psychiatry nie wystarczy – autyzm jest diagnozowany na podstawie obserwacji zachowań dziecka, kwestionariuszy wypełnianych przez rodziców oraz dodatkowych, specjalistycznych badań. Nigdy nie należy diagnozować dziecka samodzielnie. Do najczęściej występujących objawów autyzmu należą: powtarzanie przez dziecko określonych zachowań, brak potrzeby kontaktów międzyludzkich (nawiązywanie przyjaźni, wspólne zabawy), brak okazywania emocji i mimiki twarzy, unikanie kontaktu wzrokowego, wybiórczość pokarmowa, trudności z zasypianiem. Występowanie tego typu objawów może skłonić do konsultacji ze specjalistą.

Jednak to mit, że dziecko z autyzmem zawsze jest wycofane i nadmiernie spokojne. Można powiedzieć, że ile osób z autyzmem, tyle objawów, ponieważ niektóre dzieci – wręcz przeciwnie – mogą być nadpobudliwe, zbyt ruchliwe i wykonywać gwałtowne ruchy, potrzebując dodatkowej stymulacji sensorycznej.

Problemy wieku dziecięcego to między innymi trudności w nawiązywaniu relacji, unikanie kontaktów z rówieśnikami, nadmierna płaczliwość czy stany lękowe. Skuteczna pomoc spokojnemu dziecku opiera się na obserwacji dziecka przez wykwalifikowanego psychologa, który może z łatwością wykryć zaburzenia i na tej podstawie postawić diagnozę oraz na regularnej współpracy z rodzicami dziecka. W przedszkolu Motylek 3 jednym z głównych celów jest skupianie się na partnerskiej współpracy z rodzicami, dzięki której dziecko może rozwijać się w pełni, wykorzystując swoje mocne strony oraz poprawiając te słabsze.

Przedszkole Motylek 3 prowadzi rekrutację przez cały rok, w miarę dostępności wolnych miejsc. Z myślą o nowych przedszkolakach wprowadzono ofertę zajęć adaptacyjnych w przedszkolu, w których dziecko może uczestniczyć wraz z rodzicami. Zajęcia te pozwalają zapoznać się bliżej z realiami życia przedszkolnego oraz stopniowo przyzwyczaić do nowej rzeczywistości. Dziecko nie jest więc rzucane na głęboką wodę, ale może oswajać się stopniowo, co dodatkowo zmniejsza poczucie lęku przed nową sytuacją.

Dobre przedszkole to nie tylko opieka nad dzieckiem, przedszkolne zajęcia dodatkowe, czy aktywny wypoczynek. To także pomoc dziecku w przechodzeniu kolejnych etapów rozwojowych oraz osiąganiu celów adekwatnych do wieku dziecka.

Nie zawsze spokojne i wyciszone dziecko ma problemy czy stany lękowe. Takie cechy mogą wynikać również z charakteru dziecka, jego osobowości czy indywidualnych uwarunkowań. W dorosłym życiu czy w pracy także zdarza nam się spotykać osoby nieśmiałe, czy introwertyczne. Ważne, żeby tego typu cechy nie utrudniały czy wręcz uniemożliwiały normalnego funkcjonowania. W takiej sytuacji konieczna będzie wizyta u specjalisty, który odpowiednio poprowadzi nasze dziecko i pomoże mu w pełnym rozwoju. Problemy czy trudności natury psychologicznej mogą być skutecznie rozwiązane, jeśli zostaną odpowiednio wcześnie wykryte.