Sen to jedna z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka. Podobno przesypiamy jedną trzecią naszego życia, warto więc zadbać o to, żeby ten czas był spędzony komfortowo, z korzyścią dla naszego zdrowia. Popularny podział w populacji to ten na „sowy” i „skowronki” – jego założenie brzmi, że każdy człowiek ma swój własny, indywidualny rytm dobowy, według którego powinien funkcjonować. Czasem zdarza się jednak, że dziecko pomimo chodzenia spać o wczesnej porze budzi się zbyt wcześnie z płaczem, po przebudzeniu nie może już zasnąć, a już po południu bywa zmęczone i senne. Tego typu sytuacja może być objawem kłopotów zdrowotnych i wymagać obserwacji dziecka. Gdy dziecko wstaje za wcześnie, warto poznać przyczyny takiego problemu oraz sposoby, dzięki którym może spać bardziej spokojnie oraz komfortowo.
Dlaczego dziecko wcześnie wstaje?
U małego dziecka sen zajmuje większą część doby. Przedszkolak zwykle przesypia od jedenastu do trzynastu godzin, może spać również w ciągu dnia.
Dziecko, które często się budzi i wcześnie wstaje, może być przemęczone. Teoretycznie przemęczenie powinno powodować całonocny i głęboki sen, jednak to nie do końca prawda. Zmęczone dziecko może być zestresowane, mieć podwyższony poziom kortyzolu we krwi, co oznaczać będzie nadmierną aktywność czy nadpobudliwość – a więc w konsekwencji trudności z zaśnięciem lub przespaniem całej nocy.
Do najczęstszych objawów przemęczenia należą: wieczorne pobudzenie, trudności w zaśnięciu, częste pobudki dziecka, wybudzanie się z płaczem, a jednocześnie rozdrażnienie, grymaszenie w ciągu dnia, trudności z koncentracją czy koordynacją ruchową.
Wielu rodziców wychodzi z założenia, że dziecko przed snem powinno się dobrze zmęczyć, jednak to wcale nie jest dobrym rozwiązaniem, właśnie dlatego, że może powodować przemęczenie malucha. Zamiast tego warto zadbać o stałe pory snu, już na dwie godziny przed położeniem dziecka do łóżka przygasić światło oraz kłaść dziecko spać wcześniej niż zwykle. Gdy zaś maluch odeśpi i nie będzie przemęczony, powinien zacząć wstawać później. Jeśli jednak dziecko ciągle wstaje zbyt wcześnie – możemy próbować przesuwać porę pierwszej drzemki oraz regularne aktywności w ciągu dnia i wówczas próbować kłaść malucha nieco później.
Bezsenność u dziecka
Bezsenność u dzieci może mieć przyczyny zdrowotne albo psychosomatyczne. Jeżeli problemy z zasypianiem pojawiły się nagle albo dziecko wcześnie wstaje od niedawna, wówczas pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza-pediatry i wykonanie podstawowych badań. Przyczyną bezsenności mogą być niedobory witamin lub minerałów, czasem zaś sama bezsenność może być objawem jakiejś choroby.
Problemy ze snem u dziecka mogą być wywołane lękami, trudnościami w relacjach społecznych (wykluczenie z grupy rówieśniczej, traumatyczne przeżycie), alergią, bezdechem sennym albo przebodźcowaniem. Gdy dziecko zbyt dużo czasu spędza przed telewizorem lub smartfonem, ryzyko pojawienia się kłopotów z zaśnięciem będzie większe. Dzieci nie powinny oglądać telewizji bezpośrednio przed porą zasypiania, a przedszkolaki w ogóle korzystać ze smartfona.
Ważna jest także zdrowa i zbilansowana dieta – zbyt duża ilość słodyczy, cukru albo kofeiny wpływa negatywnie na jakość snu, dlatego pewnych produktów należy unikać (napoje gazowane), a słodycze ograniczać i nie podawać ich dziecku przed snem lub zastępować je naturalnymi przekąskami takimi jak owoce, orzechy, soczki bez cukru czy musy owocowe.
O tym, dlaczego dziecko wcześnie wstaje, warto porozmawiać z psychologiem dziecięcym. Obserwacja zachowań malucha może dać nam wiele wskazówek na temat przyczyn jego zbyt wczesnego wstawania. W przedszkolu Motylek 3 grupy nie są zbyt duże, co sprzyja właściwemu rozwojowi każdego dziecka, zaspokojeniu jego potrzeb. Oprócz wykwalifikowanych nauczycieli dzieci korzystają też z pomocy psychologa. Specjalista może zdiagnozować u dziecka potencjalne trudności w zachowaniu i zalecić odpowiednią terapię we współpracy z rodzicami.
Dodatkowym atutem pobytu całodziennego w przedszkolu jest pełne wyżywienie dziecka – każdego dnia pięć posiłków złożonych ze świeżych oraz zdrowych produktów: śniadania i podwieczorki przyrządzane na miejscu, zaś obiady dostarczane przez sprawdzoną firmę cateringową.
Sprawdzone sposoby na dobry sen
Niezależnie od przyczyn wczesnego wstawania dziecka, można skorzystać z kilku sprawdzonych pomysłów i wskazówek na to, w jaki sposób zwiększyć komfort oraz jakość snu naszej pociechy.
Warto zadbać o regularne, stałe pory snu, ale też swego rodzaju rytuał przed snem – dziecko chodzi spać o tej samej godzinie, po dobranocce, a bezpośrednio przed snem mama lub tata czyta mu bajkę, całuje i przytula na dobranoc. Młodsze dzieci, które nie rozróżniają jeszcze godzin, będą wiedziały, że kąpiel i obejrzenie dobranocki zwiastują nadejście pory snu. Warto w tych działaniach być konsekwentnym i stosować je codziennie, również w dni wolne.
Pokój dziecka przed snem powinien być dobrze przewietrzony i zaciemniony – jest to szczególnie ważne w porze letniej, kiedy słońce wstaje już ok. 4.00 rano. Można wykorzystać w tym celu ciemne rolety czy grubsze zasłony.
Również łóżeczko powinno być dopasowane do wzrostu i wagi dziecka – materac nie może być zbyt miękki (żeby dziecko się w nim nie zapadało), czy zbyt twardy, a kołdra i poduszka także dostosowane do temperatury, a więc latem lekkie i przewiewne. Indywidualnie dobrany materac ma też tę zaletę, że zapobiegnie wadom postawy u dziecka. Ponadto w porze upałów można zastąpić ulubioną piżamkę zwykłą koszulką oraz spodenkami.
Problemy ze snem dziecka niekoniecznie muszą być spowodowane chorobą czy złym stanem psychicznym. Jeżeli dziecko chodzi spać odpowiednio wcześnie, to również wstawać będzie wcześnie. Być może jego rytm dobowy sprawia, że jest „skowronkiem” i najlepiej czuje się właśnie wczesnym rankiem. Warto przyglądać się zachowaniu oraz potrzebom naszej pociechy i jeśli nie ma innych objawów czy niedoborów, jest wyspane – nie powinniśmy mieć powodów do niepokoju. W każdej sytuacji można jednak wdrożyć pewne zachowania, które sprawią, że dziecko będzie wstawać nieco później.
